Samenwonings project, een goed idee of toch maar niet?

Sinds ik van eetgewoonte ben veranderd, hebben delen en dingen samen doen een andere plaats in mijn leven gekregen. Zo kreeg ik ook interesse in een samenlevingsproject, wat een project is waarbij mensen uit verschillende gezinnen hebben besloten om samen te leven, althans voor bepaalde woonruimtes onder hetzelfde dak. Persoonlijk, natuurlijk is dit een goed idee, daar hoeft geen minuut twijfel over te bestaan, nu is de vraag misschien iets meer, hoe doe ik dat? En wetende dat bepaalde koppels er niet echt in slagen om onder één dak te wonen, is dit dan wel een goed idee?

In veel situaties ben ik nogal een introvert, dus nogal gereserveerd, voorzichtig en zwijgzaam gedrag. Ik ben ook vrij goed in het volledig zelfstandig en zonder andere mensen om me heen afhandelen van dingen. Voor zulke mensen werd gezegd dat COVID-19 gemakkelijk zou zijn. Wel ja en nee. Bij bepaalde zaken ging ik inderdaad veel sneller, nauwkeuriger en efficiënter te werk, nu zonder bevredigende sociale contacten merkte ook ik na verloop van tijd wat dit met mij deed.

Of het een oplossing is weet ik niet, maar wat duidelijk was, was dat wij er allen voorstander van waren en er zeker de positieve kant van zagen. Het is een begin. We zijn begonnen met initieel brainstormen over budget, wensen, dromen, plaatsen, type huizen…. vaak erg leuke momenten waarbij iedereen zich betrokken voelt.

Daarna hebben we wat gezocht naar meer informatie hierover, wat we vooral hier vonden;

https://www.habitat-groupe.be/

https://www.youtube.com/channel/UCHjdD-JHeCBqVUcGKUZIKVA/videos

Na een paar informele ontmoetingen en overleg was de volgende stap, het lezen van het boek van Diane Leafe Christian “Vivre Autrement – Ecovillage, communautés et cohabitats” (ik heb de Franse versie gelezen). Daarmee kwam de confrontatie met de werkelijkheid hard aan en kwamen er enkele historische feiten naar boven waar ik helemaal niet aan gedacht zou hebben. Dus zeker een aanrader om te lezen voor iedereen die plannen in die richting heeft.

Hier zijn mijn reflecties na het lezen van het boek.

Het is belangrijk deze 3 punten niet uit de weg te gaan:

• Geef een titel of naam aan het project, dit maakt al duidelijk of jullie allemaal op dezelfde golflengte zitten.
• Stel een eerste versie op van een gemeenschappelijk charter van waarden (ik kwam bijvoorbeeld met, Communicatie (waar informatie duidelijk is voor iedereen, waar iedereen spreekt en naar iedereen geluisterd wordt, waar geen oordeel is…), Liefde (het begint allemaal met je eigen liefde en gaat verder met onvoorwaardelijke liefde voor alles op aarde) en Delen (alles is mooier als het gedeeld wordt)
• Een eerste versie van een handvest over hoe besluiten en beslissingen nemen (ik heb bijvoorbeeld bedacht dat iedereen het eens moet kunnen zijn met de beslissing, anders wordt de beslissing herzien tot iedereen het ermee eens is).

Nu kwamen daar nog andere dingen snel bij:

• Locatie in België?
• Hoe moeten we rekening houden met energie-efficiëntie in relatie tot wooncomfort?
• Hoe kunnen we gasten ontvangen?
• Welke plaatsen zijn gemeenschappelijk en welke zijn privé?
• Hoe kan iedereen zijn eigen coconnetje houden als hij dat wil?
• Hoe wordt er schoongemaakt? Herstellen? …
• Hoe gemeenschappelijke ruimte inrichten?
• Welke voorwerpen zijn gemeenschappelijk en welke zijn individueel?
• Hoe zit het met lawaai maken, direct (feest, gesprek…) en indirect (machine, radio, TV…)?
• Hoe verlopen taken en beurtrollen?
• …

Het is waarschijnlijk een goed uitgangspunt in een samenlevingsproject om, waar mogelijk, altijd de groep boven elk individu te stellen. Natuurlijk moeten eventuele persoonlijke gevoelens of frustraties worden geuit. Door aan dit project deel te nemen, heeft iedereen een individuele verantwoordelijkheid tegenover de groep. Om verantwoordelijkheid en dialoog aan te moedigen, en zo de gemakkelijke keuze van de wegloper te vermijden, is het waarschijnlijk een goed idee om zich voor een minimumperiode van 5 jaar te engageren met elkaar.

In het boek was het vanaf bladzijde 1 duidelijk, de huidige maatschappij en cultuur verwacht dergelijke initiatieven niet. Alles is voorzien voor 1 huis, 1 gezin. Als ik dan toch besluit om te beginnen, zal de wind meer tegen me waaien dan mee, daar moet ik op voorbereid zijn. Voor veel zaken heb ik ook een notaris nodig, een advocaat… en het is belangrijk dat ik die goed ken, of een heel goede relatie met hen heb om het juiste advies te krijgen. De wederzijdse oprichting en verstandhouding (vergelijkbaar met een bedrijf) is echt de makkelijke stap voor notaris, advocaat en dergelijke, het ingewikkelde is meer over allerlei wetten naar de maatschappij toe (stedebouw, vergunningen…).

Het is ook raadzaam een samenwerkingsverband op te richten zoals een bedrijf en het te laten functioneren als een samenleving. Hoe groter de groep wordt, hoe meer alles in de politieke richting wordt getrokken en het net een gemeente met verkiezingen wordt. Persoonlijk moest ik toegeven dat ik daar helemaal niet in geïnteresseerd ben. Door al deze complicaties zijn samenlevingsprojecten ook veel duurder en gemakkelijk minstens twee keer zo duur.

Uit de voorbeelden in het boek blijkt ook dat mensen die hieraan begonnen zijn, vaak met 10-20 jaar afbetalingen aan de kapitalistische maatschappij blijven zitten, met mijn 40 jaar, huis bijna afbetaald, is dit persoonlijk niet waar ik op zat te wachten. Ik heb even persoonlijk moeten evalueren, wat trekt mij aan in zo’n samenwonings project?

Ik breng graag tijd door met mensen om wie ze zijn en hoe ze met anderen omgaan. In sommige gevallen kan ik gewoon niet genoeg krijgen van de gesprekken, vooral over de innerlijke ontdekkingen. Fascinerend! Het is vaak een open communicatie, zonder taboes en met wederzijds respect, waardoor iedereen in zijn eigen tempo kan groeien. Ik heb dit al dagelijks/wekelijks, ben er erg dankbaar voor en waarom zou ik het niet meer hebben, samen leven en dingen delen?

Wil ik daarvoor de komende 20 jaar vastzitten aan een kapitalistische baan om geld te verdienen en vooral met terugbetalen bezig zijn? Nee, ik hou liever wekelijkse ontmoetingen zoals we er nu al veel hebben. Over een paar jaar is mijn huis afbetaald en als ik wil, kan ik echt van een minimum leven zonder veel te hoeven werken. Of in ieder geval niet te hoeven werken voor geld. Dit idee spreekt me erg aan, meer dan samenwonen. Persoonlijk voel ik me niet erg aangetrokken tot een nieuwe droomplek die vereist dat ik de komende 20 jaar alles op dezelfde manier moet blijven doen om het af te betalen.

Natuurlijk trok het wonen in een gemeenschap mij ook aan, de uitstekende sociale vaardigheden en de kracht van het geheel dat veel sterker is dan de kracht van het individu. Ook het leven door te delen heeft bij mij een mooiere plaats dan de individualistische variant. Als stel hebben we tot nu toe met goede communicatie alles kunnen overwinnen, ik ben er zeker van dat het op grotere schaal ook kan werken. Nu misschien niet met iedereen, en met sommige mensen zijn we waarschijnlijk niet gemaakt om onder één dak te leven. 

Zelfs met mensen waar we goed mee kunnen opschieten zullen er obstakels zijn. Het kan moeilijk zijn om tijd alleen te vinden. De meesten hebben +- 40 jaar geleefd met vele eigen gewoonten, het zal niet gemakkelijk zijn en er zullen moeilijke momenten zijn. Open, niet-oordelende communicatie is van het grootste belang voor succes. Misschien is het gemakkelijker om dichtbij elkaar te wonen, of in hetzelfde gebouw en met slechts een paar dingen en plaatsen te delen in het begin. Typisch eetkamer, wasruimte (wasmachine, droger) en tuin (fiets, tuingereedschap, tuinmeubelen).

Natuurlijk is het ook interessant om op een bepaald punt te onderzoeken hoe we kunnen werken in overeenstemming met onze waarde. En kijken of er een manier is om het te laten werken, nu vastzitten aan schulden voelt daar voor mij echt niet goed. Dus ik begon te kijken naar andere benaderingen.

Misschien kan ieder zijn huis verkopen en kunnen we daarmee een groot droomhuis kopen? Daarvoor moeten we wel heel goede connecties hebben met de vastgoedbedrijven in de buurt, en al snel bleek dat zware investeerders die connecties voor ons hadden. Ik ging er echt van uit dat ik behoorde tot degenen die wat geld hebben, nou na deze ontdekkingen moest ik concluderen dat ik arm ben en gewoon niets kan kopen (het beangstigde me vooral voor de jeugd in de toekomst). Huizen tot gemakkelijk 1Mio€ en meer, werden verkocht voordat ze openlijk op de markt kwamen. Als iets langer dan een paar dagen blijft staan en niet verkocht wordt, is er waarschijnlijk iets ernstig mis mee… Deze confrontatie was hard, dat mensen het geld hebben of gemakkelijk 1 miljoen kunnen lenen van de bank, was een nieuwe ontdekking voor mij. De kloof tussen arm en rijk wordt hiermee alleen maar groter vrees ik.

Dit gold voor de regio Brussel, Brabant maar ging verder, want ook voor projecten verder weg kwamen we tot dezelfde conclusie. Een huis kopen, grond kopen of een huis bouwen lijkt ineens heel ver weg voor een groot deel van de bevolking, of is iedereen zo rijk en ben ik naïef?

Een ander idee was om een bijgebouw aan ons huis te bouwen, los van het huis met alles erop en eraan om in te leven. Zodat mensen voor een periode de samenleving op hun eigen manier kunnen komen ervaren. Het project hangt nog steeds in mijn hoofd, maar het vinden van aannemers die zo’n ding willen bouwen is echt moeilijk. Te klein en geen interesse zijn de antwoorden die ik tot nu toe heb gehad voor een 100K€+ project, ik wou dat ik hetzelfde kon zeggen tegen de klanten.

Hoewel het boek heel wat relationele tips geeft om er een succes van te maken, is de implementatie van deze tips achteraf zeker niet iets om te negeren in de regio rond Brussel en in dit COVID-19 tijdperk. Op zulke momenten merk ik hoe volgepropt we hier in België leven en dat de tijden van 1969 helaas niet echt in de positieve richting zijn veranderd. Waar men zeer vrij kon leven en samen een positief project kon uitwerken.

Op dit moment kijk ik terug op een leuke ontdekkingstocht, nu lijkt dat hier in België enorm moeilijk met wat ik ervan ontdekt heb. Persoonlijk denk ik wel dat het iets is wat we meer en meer zullen zien. Jongeren kunnen geen huis van 1Mio€ kopen zonder hulp van buitenaf. Als de ouders die hulp geven, zal het misschien nog enigszins haalbaar zijn, zo niet, dan moet de jeugd aan andere dingen denken. Een antwoord daarop is een klein huis te kopen met een paar vrienden. Waarschijnlijk met minder geschiedenis en nieuw voor allen, toch iets gemakkelijker om te doen. Voor mij zullen samenlevingsprojecten toenemen, nu helaas omdat we de jeugd geen andere keus laten en niet omdat mensen er openlijk voor kiezen.

#samenlevingsproject #samenwoningsproject